هسته اولیه دانشگاه علم و صنعت ایران در سال ۱۳۰۸ شکل گرف. پردیس اصلی این دانشگاه در تهران واقع است و شعبه‌های آن در شهرهای بهشهر، دماوند و نور قرار گرفته‌اند. این دانشگاه در سال ۲۰۱۶ در رتبه‌بندی تایمز به عنوان بهترین دانشگاه ایران و بالاتر از دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران قرار گرفت. در سال ۲۰۱۵ نیز این دانشگاه به همراه دانشگاه شریف تنها دانشگاه‌های ایرانی در بین ۶۰ دانشگاه برتر آسیا بودند.

دانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارنده دانشکده مهندسی راه‌آهن و دانشکده مهندسی پیشرفت در خاورمیانه و دانشکده مهندسی خودرو در ایران است؛ همچنین اولین و سال‌ها تنها دانشگاه صنعتی ایران بوده‌است که دارای دانشکده معماری و شهرسازی بوده و تنها دانشگاه صنعتی در ایران است که به‌طور تخصصی به رشته توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، می‌پردازد.

سطح آموزشی بالا از یک سو، و داشتن امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی پیشرفته از سویی دیگر به خصوص در رشته‌های مهندسی عمران، مواد و متالورژی و مکانیک باعث شده تا وجهه صنعتی این دانشگاه پررنگ‌تر شود و دانش‌آموختگان آن بتوانند به سرعت جذب واحدهای صنعتی ایران شوند. همچنین اخیراً پروژه‌های نوینی همچون طراحی ماهواره ملی نوید و ظفر علم و صنعت و پروژه سپر ملی دفاع سایبری در مرکز ملی دفاع سایبری کشور همچنین طراحی موتور هواپیماهای جت و طراحی پلتفرم ملی خودرو کلاس B از طرح‌ها و برنامه‌های ملی و ویژه این دانشگاه محسوب می‌شوند.

در حال حاضر حدود ۱۲۰۰۰ دانشجو در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، در رشته‌های مختلف مهندسی و علوم پایه (۴۲ رشته تخصصی) در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.